SistemLinux.Org - GNU/Linux, Özgür Yazılım ve Açık Kaynak

Linux Kernel 6.3 sürümünde, Meteor Lake SoC'ler için yeni Intel VPU sürücüsü, Steam Denetleyici HID çekirdek sürücüsünde Steam Deck denetleyici arayüzü desteği, Ölçeklendirilebilir Matris Uzantıları (SME) 2/2.1 desteği, eklenen Intel TPMI ve PMCI sürücüleri, yakında çıkacak Wifi 7 yonga setleri için Qualcomm ath12k sürücüsü gibi yenilikler var.

Linux Kernel 6.3 Sürümündeki Yenilikler:

• Qualcomm ath12k sürücüsü, yeni nesil WiFi 7 kablosuz yonga setlerini desteklemesi için Linux 6.3 sürümünde birleştirildi.
• Ayrıca ağ tarafında, IPv4 BIG TCP, ağ performansını daha da artırmak için Linux 6.3 sürümünde yapıldı.
• HID Steam Controller sürücüsüne artık yerel Steam Deck Controller arayüz desteği eklendi.
• Logitech G923 yarış direksiyonu desteği, 8BitDo Pro 2 kablolu kumanda desteği.
• Birçok ASUS masaüstü anakartı için sensör izleme desteği.
• En son AMD Ryzen mobil SoC'lerde bulunan Microsoft Pluton TPM CRB desteği eklendi.
• Daha iyi EXT4 G/Ç performansı ve ayrıca bazı Btrfs optimizasyon çalışmaları var.
• Daha fazla Rust kodu, yakında piyasaya sürülecek olan ilk gerçek Rust-written Linux çekirdek sürücüleri için çalışırken birleştirildi.
• Ryzen ve EPYC ürün yığınlarında Zen 4 işlemciler için AMD Otomatik IBRS. Otomatik IBRS, Intel eIRBS'ye benzer ve Spectre V2 azaltımı için Retpolines'ten daha verimlidir. Retpolines'ten Otomatik IBRS'ye geçiş, bazı performans iyileştirmeleri sağlayabilir.
• Yaklaşan FRED özelliğinin bir parçası olarak bu Çekirdeği Yükle GS talimatı için Intel LKGS desteği.
• Arm'ın Ölçeklenebilir Matris Uzantıları olarak Arm SME2 ve SME2.1 için Linux çekirdek hazırlıkları.
• Yeni Arm ve RISC-V güç yönetimi sürücüleri.
• Zbb bit işleme uzantısını kullanarak RISC-V için optimize edilmiş dize işlevleri.
• Intel TPMI sürücüsü, farklı güç yönetimi özellikleriyle başa çıkmak için kullanılmak üzere bu Topolojiye Uygun Kayıt ve PM Kapsül Arayüzü için birleştirildi.
• "Total İnsanity" senaryosundan kaçınmak için Intel TDX güncellemeleri yapıldı.
• AMD-Xilinx XDMA sürücüsü, Xilinx Doğrudan Bellek Erişimi (DMA) alt sistemi için birleştirildi.
• Zen 4 sunucu işlemcileri için AMD Yavaş Bellek Bant Genişliği Tahsisi Uygulaması.
• Qualcomm Snapdragon 8 Gen 2 desteği.
• Granite Rapids için 12 kanallı DDR5 dahil olmak üzere AMD ve Intel sunucuları için çeşitli RAS ve EDAC güncellemeleri.
• Intel Meteor Lake VPU sürücüsü, yeni nesil Meteor Lake SoC'lerde prömiyeri yapılan bu "Çok Yönlü İşleme Birimi" için birleştirildi. VPU, AI çıkarım amaçları için kullanılacak. Bu, Linux 6.2'de başlatılan bilgi işlem hızlandırıcı "hızlandırma" alt sisteminden yararlanan ilk yeni sürücüdür.
• Intel'in Habana Labs AI sürücüsü de yeni bilgi işlem hızlandırıcı alt sistemi/çerçevesi için uyarlandı.
• Intel Meteor Lake ekran desteği çalışıyor. Intel mühendisleri birkaç aydır Meteor Lake grafik desteğini etkinleştirmek için çalışıyorlar ve Linux 6.3'ten başlayarak en azından bir ekranı çalıştırabiliyor.
• Intel DP MST DSC desteği.
• ATI Rage 128, 3Dfx, S3 Savage, Intel 810, SiS, VIA ve daha fazlası için çeşitli eski sürücüler kaldırıldı.
• AMDGPU artık PCIe bilgilerini kullanıcı alanına sunuyor.
• AMDGPU'nun ayrıca S0ix askıya alma kodunda bir yeniden çalışması var.
• Etnaviv artık Mesa ile NPU'larda OpenCL'yi etkinleştirmek için beklemede olan VeriSilicon NPU çekirdeklerini destekliyor.
• Diğer çeşitli Direct Rendering Manager (DRM) güncellemeleri.
• Analog TV desteği iyileştirmeleri.

Linux Kullanıcıları Derneği ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi’nin organizasyonunu üstlendiği etkinlik bu yıl 4 - 8 Şubat tarihleri arasında Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Meşelik Yerleşkesi’nde yapılıyor.

Farklı alanlarda, farklı bilgi düzeylerine hitap eden paralel sınıflarda gerçekleştirilen eğitimlere katılım ücretsizdir. Katılımcılardan yalnızca kendi yol/konaklama/yemek masraflarını karşılamaları beklenmektedir.

Özgür Yazılım Kış Kampı'yla ilgili detaylı bilgiyi şu adresten öğrenebilirsiniz. 

• Eğer işletim sisteminizi yükseltme seçeneği sizde görünmüyorsa, mintupdate (5.9.6 veya üstü) ve mint-upgrade-info (1.2.0 veya üstü) güncelledikten sonra Güncelleme Yöneticisi’ni yeniden başlatın. Eğer yine de sonuç alamazsanız varsayılan depoları/yansıları değiştirin.
• Nadiren de olsa eğer sisteminiz kilitlendiyse ve giriş ekranına giremiyorsanız CTRL+ALT+F1 ile konsola geçip giriş yapın ve “killall cinnamon-screensaver” (ya da MATE’de “killall mate-screensaver”) yazın. Oturuma geri dönmek için CTRL+ALT+F7 veya CTRL+ALT+F8’i kullanın.

• IBM POWER/PowerPC kodunda 64-bit için KFENCE, sistem çağrı sarmalayıcıları ve yalnızca yürütme bellek desteği bulunuyor.
• LoongArch CPU bağlantı noktası, bu Çin CPU mimarisi için TLB/önbellek kodu yeniden çalışması, QSpinLock desteği, EFI önyüklemesi, Kexec işleme, eBPF JIT desteği ve çeşitli diğer özellikler sunuyor.
• Linux 6.1, Linux'ta çözülemeyecek bir donanım sorunu nedeniyle Cortex-A510 işlemciler için BF16 desteğini bırakıyor.
• AMD IOMMU v2 sayfa tablosu, EPYC 7002 "Rome" işlemciler ve daha yeni sürümler için AMD vIOMMU donanım destekli IOMMU sanallaştırmasının bir parçası olarak çalışıyor.
• Daha yeni AMD işlemciler ve Zen 4 CPU'lar için LbrExtV2 desteği ile AMD CPU önbellekten önbelleğe ve bellek raporlaması.
• AMD Platform Management Framework (PMF), yeni nesil AMD Ryzen cihazlarıyla daha iyi termal/güç/gürültü yönetimi için birleştirildi.
• Yeni Arm SoC'leri ve çeşitli yeni Arm cihazları için destek.
• Daha hızlı Intel bellek hatası çözme.
• AMD Rembrandt dizüstü bilgisayarlar için AMD P-State düzeltmeleri ve s2idle düzeltmeleri.
• Ağır performans maliyeti nedeniyle çalışma zamanında Spectre-BHB hafifletmeyi devre dışı bırakmak için Arm desteği.
• Intel Meteor Lake etkinleştirmesi devam ediyor.
• Geliştirilmiş Intel GPU firmware yazılımı yönetimi.
• Çeşitli Intel Arc Graphics DG2/Alchemist geliştirmeleri.
• AMDGPU ekibi, uygun ağ gölgelendirici desteği için RADV Vulkan sürücüsünün ihtiyaç duyduğu desteği sunuyor.
• RX 6000 serisi RDNA2 GPU'lar için Mode2 sıfırlama desteği.
• AMD RDNA3 GPU'ları etrafında sürekli etkinleştirme çalışması.
• EROFS için FSCache tabanlı paylaşılan etki alanı desteği.
• EXT4 düzeltmeleri ve performans iyileştirmeleri.
• Önemli Btrfs performans optimizasyonları ve giderek daha fazla kullanılan bu Linux dosya sistemine yönelik diğer çalışmalar.
• Doğrudan G/Ç hizalama ayrıntılarını bildirmek için statx() desteği

• Ubuntu 18.04 veya üstü
• Linux Mint 19 veya üstü
• elementaryOS 0.4 veya üstü
• KDE Neon
• Pop!_OS 20.04 veya üstü
• Zorin OS 11 veya üstü

ClamAV, Genel Kamu Lisansı ile lisanslanmış çoklu platform destekli bir antivirüs yazılımıdır. Otomatik virüs veritabanı güncelleme özelliğine sahiptir. Daha çok Unix temelli sistemler için tasarlanmaya başlanmış olmakla birlikte Windows, Mac OS X ortamlarında da kullanılabilmektedir.

ClamAV, e-posta ve web taraması ve uç nokta güvenliği dahil olmak üzere çeşitli durumlarda kullanılan, truva atlarını, virüsleri, kötü amaçlı yazılımları ve diğer kötü amaçlı tehditleri tespit etmeye yönelik açık kaynaklı bir anti-virüs motorudur.

ClamTk, Linux masaüstü kullanıcıları için ClamAV komut satırı antivirüs yazılım programı için ücretsiz bir yazılım grafik arayüzüdür. Hem isteğe bağlı hem de zamanlanmış tarama sağlar. Proje Dave Mauroni tarafından Şubat 2004'te başlatıldı ve geliştirilmesi hala devam etmektedir.

ClamAV’ın Özellikleri:

• Komut satırı tarayıcısı.
• Sendmail için Milter arayüzü.
• Komut dosyası güncellemelerini ve dijital imzaları destekleyen gelişmiş veritabanı güncelleyici.
• Günde birden çok kez güncellenen virüs veritabanı.
• Tüm standart posta dosyası biçimleri için yerleşik destek.
• ZIP, RAR, Dmg, Tar, GZIP, BZIP2, OLE2, Kabine, CHM, BinHex, SIS ve diğerleri dahil olmak üzere çeşitli arşiv biçimleri için yerleşik destek.
• UPX, FSG, Petite, NsPack, wwpack32, MEW, Upack ile paketlenmiş ve SUE, Y0da Cryptor ve diğerleriyle gizlenmiş ELF yürütülebilir dosyaları ve Taşınabilir Çalıştırılabilir dosyalar için yerleşik destek.
• MS Office ve MacOffice dosyaları, HTML, Flash, RTF ve PDF gibi popüler belge biçimleri için yerleşik destek. 

Linux’te ClamAV Kurulumu Nasıl Yapılır?

ClamAV’ı kurmak için dilerseniz şu sayfadan en güncel LTS sürümünü indirebilir ya da aşağıdaki indirme bağlantılarını kullanabilirsiniz. 

ClamAV – 32Bit (DEB) ClamAV – 64Bit (DEB) ClamAV – 32Bit (RPM) ClamAV – 64Bit (RPM)

Linux’te ClamTk Kurulumu Nasıl Yapılır?

ClamTk’yı kurmak istediğiniz sistem RPM’i destekliyorsa aşağıdaki komutlardan birini terminalde çalıştırabilirsiniz.

sudo yum install clamtk
sudo dnf install clamtk

ClamTk’yı kaldırmak isterseniz aşağıdaki komutlardan birini kullanabilirsiniz.

sudo yum erase clamtk
sudo dnf erase clamtk

ClamTk’yı kurmak istediğiniz sistem DEB’i destekliyorsa aşağıdaki komutu terminalde çalıştırabilirsiniz.

sudo apt install clamtk

ClamTk’yı kaldırmak isterseniz aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz.

sudo dpkg --purge clamtk

Python 3.11 sürümünün, bir önceki Python 3.10 sürümünden %10-60 oranında daha hızlı olduğu iddia ediliyor. Bu yazıda sizlere Python’ın en son sürümü olan 3.11 sürümünün nasıl kurulacağından bahsedeceğim.

Python 3.11’deki yenilikleri öğrenmek isterseniz şu sayfadan öğrenebilirsiniz.

Linux’te Python 3.11 Nasıl Kurulur?

Python 3.11’i kurmak için aşağıdaki komutları terminalde çalıştırın.

sudo add-apt-repository ppa:deadsnakes/ppa
sudo apt update && sudo apt install python3.11

Not: Dilerseniz pip paket yöneticisi, IDE kurulumu vs için yukarıdaki python3.11’i python3.11-full olarak değiştirebilirsiniz.

Kurulumu yaptıktan sonra Python’ın sürümünü kontrol etmek için aşağıdaki 2 komuttan birini kullanabilirsiniz.

python3.11 --version
python3.11 -m pip --version

Not: Ubuntu'daki varsayılan Python3'ü değiştirmek, GNOME Terminali gibi bazı varsayılan uygulamalar için sorunlara neden olabilir.

Python 3.11’i varsayılan python3 olarak ayarlamak için aşağıdaki komutları çalıştırın.

sudo update-alternatives --install /usr/bin/python3 python3 /usr/bin/python3.10 110
sudo update-alternatives --install /usr/bin/python3 python3 /usr/bin/python3.11 100

Python3 sürümleri arasında geçiş yapmak isterseniz aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz.

sudo update-alternatives --config python3

Python 3.11’i kaldırmak için aşağıdaki komutları kullanabilirsiniz.

sudo apt install ppa-purge && sudo ppa-purge ppa:deadsnakes/ppa
sudo apt remove --autoremove python3.11 python3.11-minimal

2004'ten beri Ubuntu'nun 37. sürümü olan “Kinetic Kudu” kod adlı Ubuntu 22.10 sürümü çıktı.

9 ay boyunca güvenlik güncellemelerini alabileceğiniz bu yeni sürümde, Linux Kernel 5.19, GNOME 43 Masaüstü, yeni varsayılan ses sistemi, yeni yazı editörü uygulaması gibi yenilikler var. Ayrıca Raspberry Pi için her zamankinden daha iyi bir desteğe sahip.

Ubuntu kullanıcıları, Ubuntu 22.04 LTS sürümünden Ubuntu 22.10 sürümüne yükseltme yapabilir. Fakat yükseltme ile ilgili herhangi bir bildirim göremezsiniz. Bunun nedeni LTS sürümleri sadece bir sonraki LTS sürümüne yükseltmek üzere yapılandırılmıştır.

Ubuntu 22.10’daki Yenilikler:

• Linux Kernel 5.19 ve Mesa 22.2 ile birlikte geliyor.
  
• Wayland ve Xorg oturumlarında yüksek çözünürlüklü kaydırma tekerleği desteği.
• GNOME 43'te yeni pod tabanlı sistem menüsü, önceki yapılarda bulunan liste tabanlı olandan büyük bir ayrılmadır.
• Wi-Fi, VPN, Bluetooth, Gece Işığı, Uçak Modu ve Karanlık Modu etkinleştirmek/devre dışı bırakmak artık yalnızca bir tıklama gerektiriyor.
• Yeni Ubuntu Masaüstü ayarları paneli.
• Ubuntu 22.10'daki yeni varsayılan ses sistemi PipeWire ve oturum yöneticisi de WirePlumber. (PipeWire, Linux'ta ses, video akışları ve donanımı işlemek için bir sunucudur. PulseAudio'ya göre daha az hata, daha iyi donanım uyumluluğu ve daha düşük genel CPU kullanımına sahiptir.)
• Nautilus dosya yöneticisi güncelleştirmeleri ve eklenen yeni özellikler.
• Dosya yöneticisinde ve yerel fotoğraf görüntüleyicisinde varsayılan olarak WebP görüntü biçimi desteği mevcut.  Bu, webp-pixbuf-loader kitaplığını gönderen Ubuntu geliştiricileri sayesindedir. Ubuntu 22.04 LTS'de WebP desteğini etkinleştirmek için yüklemeniz gerekiyor.
• Mutter 43 ayrıca çoklu monitör doğrudan tarama ve tek piksel arabellekleri için destek.
• GNOME Shell 43 artık odak değişikliği bildirimlerini reddetmez, yalnızca mevcut oturumu destekleyen uzantıları yükler ve her zaman varsayılan olarak uygulama kılavuzunda sayfalandırma oklarını görüntüler. Dokunmatik ekran kullanıcıları, terminal uygulamalarında ihtiyaç duyulan ekstra tuşları sunan ekran klavyesinde yeni bir "genişletilmiş" düzene erişebilir.
• Genel bakışın oluşturma süresi %15'e kadar azalır ve genel bakıştaki uygulamaların önizlemeleri artık daha net görünür.
• Yaru simge teması yeni bir metin düzenleyici simgesi, bazı yeni sembolik simgeler alıyor. Yaru GTK ve Shell temasıyla birlikte Adwaita ile senkronize olarak ayarlanıyor. Ayrıca yeni bir varsayılan duvar kağıdı ve topluluk tarafından oluşturulan küçük bir ekleme seçeneği var.
• Noto emoji yazı tipinin yeni bir sürümü geldi. Bu yeni sürüm sayesinde, tüm Unicode 15 emojilerinin Ubuntu 22.10'daki uyumlu uygulamalarda görülüp kullanılabiliyor.
• Mozilla Firefox 105 ve Thunderbird 102 sürümüyle geliyor.
  
• LibreOffice 7.4 sürümüyle birlikte Microsoft Office dosyalarıyla daha iyi uyumluluk, WebP desteği ve çeşitli programlarında çeşitli küçük geliştirmeler sunuyor.
• Gedit artık varsayılan olarak gelmiyor. Bunun yerine, yeni metin düzenleyici uygulaması olan “Metin Düzenleyici”yle birlikte geliyor.
• Ayrıca GNOME ToDo uygulaması da varsayılan olarak gelmiyor. Bu uygulamayı kullanmaya devam etmek isteyenlerin depodan yüklemesi gerekiyor.

Ubuntu 22.10 [ISO] - İndir Ubuntu 22.10 [Torrent] - İndir